Μητέρες που κρύβουν µπουκάλια στην ντουλάπα τους, γυναίκες καριέρας που πίνουν σαν άντρες, αδύναµες καρδιές πίσω από «γερά ποτήρια». Το θηλυκό πρόσωπο του αλκοολισµού δεν είναι ένα, αλλά είναι πάντα σκληρό. O πάγος σπάει στη θέρµη του οινοπνεύµατος, το ποτό λαµπυρίζει στο ποτήρι, η πρώτη γουλιά καίει τον ουρανίσκο, µε τη δεύτερη απελευθερώνεται το άρωµα. Oλες οι αισθήσεις ικανοποιούνται όταν ο µπάρµαν σερβίρει το αγαπηµένο µας ποτό και εµείς κεφάτες, αισθησιακές, έτοιµες για όλα, όπως µας θέλει η εκάστοτε διαφήµιση, σε λίγη ώρα θα παραγγείλουµε µε φόρα και το δεύτερο.

Για λόγους γονιδιακούς, περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς αλλά και ιδιοσυγκρασιακούς, κάποιες από εµάς θα καταφεύγουµε στο αλκοόλ όλο και πιο συχνά και µε όλο και µεγαλύτερη µανία ώσπου να µας κλείσει η όρεξη, να µας πιάσει το πρώτο τρέµουλο, η πρώτη βαρβάτη κρίση πανικού. Θα προσποιηθούµε ότι όλα πάνε καλά, γιατί αυτή την κατάντια δεν θα την ήθελε κανείς, ούτε ο διαφηµιστής ούτε η κοινωνία. Θα αυξήσουµε την κατανάλωση µόνες στο σπίτι, θα κάνουµε δραµατικά λάθη στη δουλειά και θα κινδυνέψουµε να κάψουµε την κουζίνα, επειδή πέσαµε πιωµένες σε λήθαργο µε το φαγητό ξεχασµένο στο αναµµένο µάτι. Από ένα σηµείο και µετά θα πίνουµε µέχρι εξαθλίωσης και θα ξεµείνουµε από φίλους και λεφτά, ενώ η οικογένειά µας θα ψυχορραγεί.

Δεν κυλάνε όλες οι γυναίκες µε την ίδια ταχύτητα. Συνήθως απαιτούνται αρκετά χρόνια για να γίνει η προβληµατική χρήση εθισµός στο αλκοόλ. «Σε µερικές περιπτώσεις γυναικών η εξάρτηση αναπτύσσεται σε µικρό χρονικό διάστηµα. Συνήθως αυτές είναι οι περιπτώσεις στις οποίες η κρίση συνδέεται άµεσα µε τον ψυχικό πόνο που το άτοµο προσπαθεί να απαλύνει µέσω της χρήσης του αλκοόλ» µας εξηγεί η Βαλέρια Ποµίνι, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστηµίου Αθηνών (Αιγινίτειο Νοσοκοµείο), και θυµάµαι το ρεφρέν από ένα ρετρό τραγουδάκι: «Πίνω, για να ξεχνώ τον πόνο».

Το οινόπνευµα κυκλοφορεί ελεύθερο και δεν λυπάται κανέναν, χτυπάει όµως πιο εύκολα τις γυναίκες µε χαµηλή αυτοεκτίµηση. «Φαίνεται ότι η κατάχρηση οινοπνεύµατος πιθανόν να συνδέεται µε τη βαθιά αίσθηση απογοήτευσης που µπορεί να εισπράξει µια γυναίκα από τρεις βασικούς ρόλους της ζωής της: τον εργασιακό, τον οικογενειακό και τον µητρικό» συµπληρώνει η κυρία Ποµίνι. Η απόλυση, ένα διαζύγιο ή ο αποχωρισµός των παιδιών τροφοδοτούν την εξάρτηση από το αλκοόλ. Η κατάσταση είναι πιο επικίνδυνη όταν η γυναίκα έχει υποστεί ψυχική ή σωµατική κακοποίηση στην παιδική ή και εφηβική της ηλικία – συχνά από έναν αλκοολικό πατέρα.

Μια γυναίκα, µια αληθινή ιστορία

Μια ζωή µε βία και αδιέξοδα, τη δική της, εξιστορεί η Ελένη Π., µέλος των Ανώνυµων Αλκοολικών και εθελόντρια στη µη κυβερνητική οργάνωση «Νηφάλιοι». Είναι η µόνη από όσες προσέγγισα που δέχτηκε να µιλήσει, µε µία προϋπόθεση: την ανωνυµία της.

Γύρω στα 50, µικροκαµωµένη, µε κοφτερό βλέµµα που ταιριάζει στο επάγγελµά της – νοµική σύµβουλος σε µεγάλη ιδιωτική εταιρεία – δεν κάνει εισαγωγές και παρενθέσεις, δεν µακρηγορεί, δεν συγκινείται, δεν βιώνει πλέον αυτά που µου διηγείται. Τα έχει αφήσει πίσω της και κάθε µέρα δίνει µάχη για να µην τα ξαναβρεί µπροστά της. «Είµαι στην ανάρρωση» µου λέει και βλέποντάς µε να απορώ, καθώς είναι δέκα χρόνια απεξαρτηµένη, εξηγεί: «Ανάρρωση είναι για εµάς η περίοδος της ζωής µας χωρίς αλκοόλ. Ωσπου να πεθάνουµε θα αναρρώνουµε. Οσα χρόνια και αν περάσουν, βλέπεις, ο κίνδυνος της υποτροπής ελλοχεύει».

Την ώρα που µε τρατάρει γενναιόδωρα γλυκές και αλµυρές λιχουδιές, ρίχνω µια κλεφτή µατιά στα πτυχία της – έχει σπουδάσει νοµικά, κοινωνικές και οικονοµικές επιστήµες. «Πάντα, όταν έκανα κάτι, το έκανα µε µανία. Ο λόγος που άρχισα να πίνω στα 30 µου ήταν προκειµένου να διαχειριστώ έναν έντονο έρωτα. Από την πρώτη όµως φορά δεν ήπια όπως πίνει “φυσιολογικά” ο καθένας. Αλλά σαν να έπινα νερό. Και µέθυσα. Σήµερα, έπειτα από χρόνια ψυχοθεραπείας, ξέρω ότι µεγάλο ρόλο στην εξάρτησή µου έπαιξαν τα θλιβερά παιδικά µου χρόνια: ήµουν ένα παιδί κακοποιηµένο, που ζούσε µέσα στον τρόµο και στην απόρριψη. Παντρεύτηκα στα 18 για να γλιτώσω, µε σκοπό να χωρίσω και να ελευθερωθώ από όλους και όλα. Στα 20 ήµουν µωροµάνα, φοιτήτρια και µε ένα διαζύγιο στο χέρι. Ως τα 30 µου ζούσα µε εξαντλητικούς ρυθµούς, αλλά ήµουν χαρούµενη. Η επόµενη δεκαετία έφερε την καταστροφή. Εχασα τα πάντα: καριέρα, χρήµατα, αξιοπρέπεια. Στα 40 µου ήµουν ηµιπαράλυτη από το αλκοόλ και είχα στην πλάτη µου µία απόλυση και µία έξωση».

Μέσα σε µόλις τρία χρόνια η Ελένη εξαρτήθηκε απόλυτα και δραµατικά από το οινόπνευµα: «Ο αλκοολισµός σε εξαθλιώνει: κάνεις εµετό, τα κάνεις πάνω σου και σε αυτή την κατάσταση κοιµάσαι για να σηκωθείς και να ξαναπιείς. Πάντα δίπλα µου υπήρχε ένα ποτήρι βότκα και παραδίπλα τα µπουκάλια, οι “καβάτζες” µου. Ετρεµα στην ιδέα ότι θα ξέµενα. Σε στιγµές ανέχειας έχω πιει και καθαρό οινόπνευµα. Μη νοµίζεις ότι ήταν πάντα έτσι. Στην αρχή έπινα τα βράδια, µόνη µου. Το πρωί πήγαινα στη δουλειά µου, ίσως να µην είχα και το καλύτερο µυαλό, αλλά κανείς δεν υποψιαζόταν τίποτε. Από κάποια στιγµή και µετά έπεφτα σε λήθη. Ξυπνούσα και αναλογιζόµουν τι είχα κάνει και τι δεν είχα κάνει για το παιδί µου, που όλα αυτά τα χρόνια ήταν δίπλα µου και υπέφερε µαζί µου. Πνιγόµουν στις ενοχές και ξέφευγα βάζοντας άλλο ένα.

Το παιδί µου µου άνοιξε τα µάτια και µε πήγε στους Ανώνυµους Αλκοολικούς, αλλά δεν πήγα ποτέ νηφάλια στις συναντήσεις. Τα παράτησα και ήπια τεράστιες ποσότητες στη χρονιά που µεσολάβησε, ως τη δεύτερη προσπάθεια που έγινε πραξικοπηµατικά. Ηµουν πνιγµένη στα χρέη και είχα λίγο χρόνο ζωής µπροστά µου, απ’ ό,τι έλεγαν οι γιατροί, όταν ήρθε το παιδί µου στο σπίτι µε µια κυρία από τους Ανώνυµους. Για πότε άδειασε το σπίτι από τα µπουκάλια και γύρισε το κλειδί στην πόρτα δεν ξέρω. Κλειδώθηκα για µία εβδοµάδα. Εβγαινα µόνο µε το παιδί µου και µόνο για τις συναντήσεις µε την οµάδα. Πέρασα τη σωµατική απεξάρτηση χωρίς φάρµακα, κάτι που θα µπορούσε να µε σκοτώσει, αλλά τα κατάφερα. Ολο το παιχνίδι παίζεται σε µία ηµέρα, την πρώτη που δεν θα πιεις. Από εκεί και µετά αρχίζουν τα “στερητικά”. Γέµισα εξανθήµατα, έχασα τον ύπνο µου, έκανα συνεχώς εµετούς. Ενενήντα ηµέρες, 90 παρουσίες. Αυτή είναι η αποτοξίνωση για εµάς (σ.σ.: εννοεί τους ΑΑ). Ακολουθούν τα 12 βήµατα για την απεξάρτηση, που είναι εξαιρετικά σηµαντικά γιατί από εκεί κρατιέσαι να µην υποτροπιάσεις.

Στην οµάδα απενοχοποιήθηκα. Γνώρισα ανθρώπους που είχαν φτάσει στην τέλεια εξαθλίωση, όπως εγώ. Εκεί έκανα ειλικρινείς σχέσεις και φιλίες, οι µόνες που µου έµειναν έπειτα από αυτή την περιπέτεια. Σήµερα πηγαίνω στις συναντήσεις για να µην ξεχνάω τι πέρασα αλλά και για να βοηθήσω τους νεοφερµένους. Είµαι το ζωντανό καλό παράδειγµα: καθαρή δέκα χρόνια. Κάθε χρόνο που περνάµε και δεν έχουµε πιει κάνουµε “γενέθλια”. Εκεί µιλάµε για τη ζωή µας και θυµόµαστε τι κάναµε όταν πίναµε και τι κερδίσαµε µη πίνοντας. Σε κάθε τέτοια επέτειο ζητώ από το παιδί µου συγγνώµη που το κακοποίησα, που του άφησα τέτοιες εικόνες από µένα. ?εν θα ζούσα αν δεν όφειλα να ζήσω για αυτό.

Κάθε τόσο ακούω για κάποιον παλιό γνώριµο που κύλησε. Τα τελευταία δέκα χρόνια από τους 400 ΑΑ οι 300 έχουν υποτροπιάσει ή έχουν πεθάνει. Οι 100 το παλεύουµε. Αυτές οι κακές ειδήσεις είναι τα καµπανάκια µου. Ξέρω καλά ότι αν πιω ένα ποτό θα ενεργοποιήσω τον “µηχανισµό”. Οχι πως δεν µου έχει έρθει η επιθυµία, αλλά νικάει η θέληση για κανονική ζωή. Λέω στον εαυτό µου: “Ελένη, δεν γίνεται να πιεις κοινωνικά”. Τα πρώτα χρόνια το φοβόµουν, τώρα το σέβοµαι. Είναι πιο δυνατό από µένα. Το αλκοόλ είναι η φύση µου και εγώ τώρα πάω κόντρα σε αυτή. Τι να κάνουµε; Υπάρχουν άνθρωποι που µπορούν να πιουν ατιµωρητί. Εγώ όχι».

Αβυσσος η θηλυκή ψυχή

«Για τις γυναίκες αλκοολισµός σηµαίνει µεγάλη θλίψη, µεγάλη µοναξιά, µεγάλη οργή» λέει η ψυχίατρος Γεωργία Νταντούτη, επιστηµονική υπεύθυνη της Μονάδας Απεξάρτησης Βραχείας Παραµονής του Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Αττικής, και συνεχίζει: «Μια από τις ερµηνείες που έχει δοθεί για τον αλκοολισµό είναι ότι πρόκειται για έκφραση κατάθλιψης. Η γυναίκα, µη µπορώντας να την αντιµετωπίσει, “αυτοθεραπεύεται” µε το αλκοόλ και οδηγείται στην εξάρτηση. Πιθανόν, όταν φεύγει το αλκοόλ από τη µέση, να αναδύεται εντονότερη η κατάθλιψη».

Ρωτώ την ειδική γιατρό αν υπάρχει µια προσωπικότητα επιρρεπής στις εξαρτήσεις. «Θεωρητικά υπάρχει εξαρτητική προσωπικότητα. Με τον ίδιο τρόπο δηλαδή που µια γυναίκα εξαρτάται από µια ουσία, µπορεί να εξαρτηθεί από έναν άνθρωπο ή µια σχέση. Σε αρκετά µεγάλο ποσοστό το βλέπουµε στην κλινική µας αλλά δεν βοηθάει να κολλάς ετικέτες.

Αυτό που είναι αρκετά οδυνηρό για τις ίδιες τις γυναίκες είναι η θυµατοποίησή τους. Πρόκειται για έναν ασυνείδητο µηχανισµό που παρατηρείται πολύ συχνά στον αλκοολισµό των γυναικών, στις οποίες συνήθως συναντάµε συσσωρευµένη βία είτε από τον πατέρα είτε από τον σύντροφο. Γυναίκες που έχουν βρεθεί στη θέση του θύµατος προσπαθούν ασυνείδητα να µετατραπούν σε θύτες, υιοθετώντας όµως συµπεριφορές που τις καθιστούν και πάλι θύµατα».

Νοικοκυρές σε απόγνωση

«Μερικοί ερευνητές υποθέτουν ότι η υπερφόρτωση υποχρεώσεων από τους πολλαπλούς ρόλους που έχει η σύγχρονη γυναίκα µπορεί να συνδέεται µε τη συχνότερη καταφυγή της στα οινοπνευµατώδη» εξηγεί επιστηµονικά η κυρία Ποµίνι τη συνήθεια των περισσοτέρων από εµάς να βάζουµε ένα ποτηράκι κρασί µόλις τελειώσουµε µε τις υποχρεώσεις της ηµέρας.

Εν τω µεταξύ, διάφορες επιδηµιολογικές µελέτες διχάζουν τους ερευνητές σχετικά µε τις επιπτώσεις του αλκοολισµού στον γυναικείο πληθυσµό: Ποια πίνει περισσότερο, η φτωχή ή η πλούσια; Η παντρεµένη ή η χωρισµένη; Και ακόµη: Ποια είναι πιο επιρρεπής στον αλκοολισµό, η νοικοκυρά ή η εργαζόµενη – πόσω µάλλον η καριερίστα; «Πίνει περισσότερο η γυναίκα καριέρας, παρ’ όλα αυτά παρουσιάζει λιγότερα επεισόδια κατάχρησης από µια νοικοκυρά» µας πληροφορεί η κυρία Ποµίνι. Αναφερόµενη δε στο διαζύγιο λέει ότι, αν και πρόκειται για µια οδυνηρή διαδικασία που µπορεί να πυροδοτήσει συµπεριφορές εθισµού, από την άλλη «απελευθερώνει µια καταπιεσµένη ή κακοποιηµένη γυναίκα. Και αυτό µπορεί να έχει αποτέλεσµα τη µείωση της χρήσης οινοπνεύµατος, εφόσον το τελευταίο λειτουργούσε ως τρόπος διαφυγής από την προβληµατική σχέση».

Ισότητα στην εξάρτηση

Οι άνδρες είναι οι κοινωνικά αποδεκτοί χρήστες. Πίνουν µε φίλους, µεθούν, αλλά, αντίθετα από τη γυναίκα, σπανίως γελοιοποιούνται. Ερευνα του ΕΠΙΨΥ (Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής) καταδεικνύει ότι στον γενικό πληθυσµό οι Ελληνίδες πίνουν λιγότερο και πιο σποραδικά από τους άνδρες, σε αναλογία περίπου 1:3, µε τάση όµως αύξησης την τελευταία εικοσαετία. «Οι γυναίκες ωστόσο έχουν συντοµότερη πορεία της νόσου, µε ταχύτερη εµφάνιση των αρνητικών συνεπειών της κατανάλωσης του αλκοόλ» παρατηρεί η κυρία Ποµίνι. Αλλη ουσιαστική διαφορά ανάµεσα στα δύο φύλα έχει να κάνει µε τον τρόπο αναζήτησης βοήθειας. «Αν και οι γυναίκες ζητούν πιο εύκολα από τους άνδρες βοήθεια για ζητήµατα κατάθλιψης ή για αγχώδεις διαταραχές όσον αφορά το αλκοόλ, παρατηρείται µεγαλύτερη αντίσταση στο να πιστέψουν οι ίδιες ότι είναι εξαρτηµένες. Στις γυναίκες επίσης συναντάµε πολύ πιο βαρύ και ανθιστάµενο αλκοολισµό λόγω όχι µόνο ψυχολογικών αλλά και βιολογικών παραγόντων» λέει η κυρία Νταντούτη.

Πόσο πολύ είναι το πολύ;

«Οι γυναίκες έχουν µικρότερη ανοχή στο αλκοόλ λόγω έλλειψης ορισµένων ενζύµων που χρειάζονται για τον µεταβολισµό του οινοπνεύµατος» εξηγεί ο Αντώνης Καφάτος, καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και ?ιατροφής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήµιου Κρήτης, και θέτει τα όρια πάνω από τα οποία η χρήση του αλκοόλ γίνεται προβληµατική: «Για τις γυναίκες η µέγιστη δόση είναι τα 20 γραµµάρια καθαρού οινοπνεύµατος την ηµέρα, δηλαδή λιγότερα από δύο ποτήρια κρασί, που είναι 22 γραµµάρια. Αν δηλαδή µια γυναίκα πίνει καθηµερινά πάνω από δύο ποτήρια κρασί, κινδυνεύει σε µερικά χρόνια να εγκαταστήσει σχέση εξάρτησης µε το αλκοόλ. Για τους άνδρες το όριο είναι τα 30 γραµµάρια».

Κριτήρια

Σύµφωνα µε την ΠΟΥ (Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας), απαντήστε ειλικρινά και καταταχτείτε:

Η κατανάλωσή σας είναι υπερβολική ή παραπέµπει στον αλκοολισµό;

Αλκοολισµός

1. Εντονη επιθυµία ή επιτακτική ανάγκη λήψης της ουσίας.

2. ?υσκολίες στον έλεγχο της συµπεριφοράς και της λήψης ουσίας από την έναρξή της, στη διακοπή της ή στον βαθµό χρήσης.

3. Αντοχή στην ουσία (Κάποια στιγµή η ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνει ένας εξαρτηµένος είναι ικανή να προκαλέσει ακόµη και τον θάνατο σε µη εθισµένο χρήστη).

4. Εµφάνιση συνδρόµου στέρησης όταν διακοπεί ή ελαττωθεί η χρήση (συµπτώµατα: συνήθης σωµατική και ψυχική δυσφορία, τρόµος των άκρων, ναυτία, εµετοί, πόνος στην κοιλιά, ταχυπαλµία, εφιδρώσεις, άγχος, αϋπνία και, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, επιληπτικοί σπασµοί ή εµφάνιση delirium tremens).

5. Επιµονή στη χρήση της ουσίας παρά τις αναµφισβήτητες ενδείξεις βλαπτικών κοινωνικών, επαγγελµατικών ή ιατρικών συνεπειών.

Κατάχρηση

Σηµειωτέον ότι το 10%-30% του συνολικού πληθυσµού της Ευρώπης κάνει κατάχρηση αλκοόλ. Η διάγνωση προϋποθέτει ένα ή περισσότερα από τα παρακάνω να συµβαίνουν µέσα σε περίοδο δωδεκαµήνου.

1. Υποτροπιάζουσα χρήση αλκοόλ που έχει αποτέλεσµα την αδυναµία του ατόµου να εκπληρώσει υποχρεώσεις στην εργασία, στο σχολείο ή στο σπίτι.

2. Υποτροπιάζουσα χρήση αλκοόλ σε περιστάσεις στις οποίες είναι επικίνδυνη (π.χ. να οδηγείτε µεθυσµένη).

3. Υποτροπιάζοντα νοµικά προβλήµατα σχετιζόµενα µε τη χρήση αλκοόλ.

4. Συνεχιζόµενη χρήση αλκοόλ παρά το ότι έχει επίµονα ή υποτροπιάζοντα κοινωνικά ή διαπροσωπικά προβλήµατα λόγω της ουσίας. –

Mαµά, µην πίνεις

Aν και πολλές γυναίκες κόβουν το αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης, ορισµένες συνεχίζουν µε ολέθρια αποτελέσµατα για το έµβρυο. «H πιο σοβαρή κατάσταση περιγράφεται ως Eµβρυϊκό Aλκοολικό Σύνδροµο (Fetal Alcohol Shyndrome-FAS), κατά το οποίο, εκτός από δυσπλασίες του προσώπου και του σώµατος, παρατηρούνται αναπτυξιακά προβλήµατα και ανωµαλίες του κεντρικού νευρικού συστήµατος. Tα περισσότερα βρέφη µε FAS παρουσιάζουν διαταραχές συµπεριφοράς, όπως υπερκινητικότητα, χαµηλό δείκτη νοηµοσύνης, αλλά και ψυχιατρικού τύπου σύνδροµα, όπως η κατάθλιψη» µας λέει η Mαρία-Aδαµαντία Mαλλιαρού, αν. διευθύντρια A’ Παιδιατρικής Kλινικής Πανεπιστήµίου Aθηνών, Nοσοκοµείο Παίδων Aγία Σοφία.

Aφού σε χαλάει

«Aν πίνεις σαν άντρας το πιθανότερο είναι να καταλήξεις να µοιάζεις και µε άντρα». Mε αυτό το σλόγκαν η βρετανική κυβέρνηση µπαίνει στον πόλεµο κατά της εξάρτησης από το αλκοόλ και των κοινωνικών προβληµάτων που προκύπτουν από την κατάχρησή του.

καµπάνια λανσαρίστηκε τον Mάιο του 2008, µε κρατική πρωτοβουλία, µέσω της The Drug & Alcohol Service του Λονδίνου, ως ύστατη προσπάθεια να συνετιστού οι αγγλίδες πότριες. H εκστρατεία ανατέθηκε στην TBWA.

τις εν λόγω αφίσες δεν αναφέρονται νοσήµατα αλλά εικονίζονται γερασµένες και άσχηµες γυναίκες. Mια γυναίκα δεν θα ελαττώσει το αλκοόλ για να µειώσει τις πιθανότητες να προσβληθεί από καρκίνο του µαστού, αφού πρόσφατη σχετική καµπάνια δεν απέδωσε όπως αναµενόταν. Aντίθετα, έρευνα έδειξε ότι δύο στις πέντε θα ελάττωναν το αλκοόλ αν αυτό ενοχοποιείτο για τα παραπανίσια κιλά τους.

Aνώνυµοι Aλκοολικοί

Eίναι η πιο παλιά και η πιο γνωστή θεραπευτική παρέµβαση. Iδρύθηκε το 1935 από τον Mπιλ Γουίλσον, θεραπευµένο αλκοολικό. Σύµφωνα µε τη φιλοσοφία των AA, αν κάποιος υπήρξε αλκοολικός «παραµένει αλκοολικός για όλη του τη ζωή, υπό συνεχή αποκατάσταση, χωρίς όµως ποτέ να είναι πλήρως αποθεραπευµένος».

«στατηγική» βασίζεται σε 12 βήµατα. Oι AA είναι οµάδα αυτοβοήθειας και αυτοθεραπείας, που βασίζεται στο µοίρασµα και στην ανταλλαγή προσωπικών εµπειριών. Oι συναντήσεις γίνονται στο Συµβουλευτικό Σταθµό. Παράλληλα λειτουργεί οµάδα αυτοθεραπείας Συγγενών Aλκοολικών.

Πού να απευθυνθειτε

_ Mονάδα Aπεξάρτησης Aλκοολικών του Ψυχιατρικού Nοσοκοµείου Aττικής (πρώην ?αφνί).

? τµήµατα ενδονοσοκοµειακής νοσηλείας βρίσκονται στον χώρο του Ψυχιατρικού Νοσοκοµείου Aττικής, στο Xαϊδάρι (λεωφ. Kαβάλας 374, τηλ. 210 5388 889).

Συµβουλευτικός Σταθµός βρίσκεται στο κέντρο (Γενναδίου 5, πλ. Kάνιγγος, τηλ. 210 3304 177-8).

_Πρόγραµµα απεξάρτησης «Aθηνά» της Ψυχιατρικής Kλινικής Aιγινήτειου Nοσοκοµείου

?ενίας 20 και Mιχαλακοπούλου, τηλ. 210 7757 692).

_Mονάδα απεξάρτησης από αλκοόλ, φάρµακα και τυχερά παιχνίδια του Ψυχιατρικού Nοσοκοµείου Θεσσαλονίκης:

. Συµβουλευτικός σταθµός (Πτολεµαίου 21, κέντρο Θεσσαλονίκης, τηλ. 2310 542 141).

. Aνοιχτό Ψυχοθεραπευτικό Πρόγραµµα «Mέθεξις» (Λαγκαδά 196, Σταυρούπολη, τηλ 2313 324 653).

_Aνώνυµοι Aλκοολικοί (Zήνωνος 4, Oµόνοια, τηλ. 210 5220 416, www.aa-greece.gr).