Προοδευτική αύξηση παγκοσμίως παρουσιάζουν τα φαινόμενα επιθετικότητας, τα οποία υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων και έχουν «ποτίσει» τη Γη με βία και αίμα. Μαζικά ή μεμονωμένα φαινόμενα βίας οπαδικού, πολιτικού ή θρησκευτικού χαρακτήρα παρατηρούνται σε όλες τις χώρες του κόσμου. Πότε η επιθετικότητα είναι παθολογική και πότε είναι φυσιολογικό φαινόμενο; Είναι «άρρωστοι» οι άνθρωποι που εκδηλώνουν ακραίες βίαιες συμπεριφορές; Τι είναι η οπαδική βία και πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί; Υπάρχει εθισμός στη βία; Ποια είναι η σχέση βίας - θρησκείας; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει ο ψυχίατρος, επιμελητής Α' στην Ψυχιατρική Κλινική του Ιπποκρατείου, Σταύρος Σαμόλης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή τις διαλέξεις για την οπαδική βία, τη σχέση θρησκείας - επιθετικότητας αλλά και για τις «μαύρες σελίδες» στην ιστορία της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του 1ου Συμποσίου Ψυχιατρικού Τομέα του Ιπποκρατείου (7-8 Φεβρουαρίου), με θέμα: «Το φαινόμενο της επιθετικότητας. Μία πολυπρισματική προσέγγιση».

Πρωτογενώς φυσιολογική η επιθετικότητα

«Η επιθετικότητα πρωτογενώς είναι όχι απλώς κάτι φυσιολογικό, αλλά είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου. Η επιθετική συμπεριφορά είναι ένας μηχανισμός που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να εξυπηρετήσει την επιβίωση. Η παθολογική εκδοχή της επιθετικότητας είναι η επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό όχι την επιβίωση αλλά την κυριαρχία ή την εξόντωση ενός άλλου, η οποία εκδηλώνεται μέσα από βίαιες συμπεριφορές», επισημαίνει ο κ. Σαμόλης.

Σημειώνει, παράλληλα, ότι μία από τις δύο κυρίαρχες ενορμήσεις του ανθρώπου και όλων των έμβιων όντων είναι η επιθετική, που αφορά τον προσπορισμό τροφής και την άμυνα απέναντι στους εχθρούς, ενώ η άλλη είναι η σεξουαλική που αφορά την αναπαραγωγή της ζωής.

Επιθετικότητα και διαταραχή προσωπικότητας

Στο ερώτημα αν είναι «άρρωστοι» οι άνθρωποι που εκδηλώνουν την επιθετικότητα μέσα από πράξεις βίας προκαλώντας ζημιές, τραυματίζοντας ή και σκοτώνοντας, ο κ. Σταμόλης απαντά: «Στην ψυχιατρική διακρίνουμε συνήθως τον άνθρωπο που νοσεί, που εμφανίζει δηλαδή μία αρρώστια και πάσχει από αυτή και τον άνθρωπο, o οποίος παρουσιάζει διαταραχή προσωπικότητας. Ο άνθρωπος που έχει διαταραχή προσωπικότητας μπορεί επισήμως να μην πάσχει από νόσο αλλά είναι εν δυνάμει νοσηρός, όπως επίσης είναι δυσπροσαρμοστικός συνήθως ως προς τον εαυτό του και ως προς το κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή δεν μπορεί να συμβιώσει ομαλά, συνήθως με τους άλλους και πολύ συχνά και με τον ίδιο τον εαυτό. Αυτή τη λεγόμενη δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά την ονομάζουμε διαταραχή της προσωπικότητας. Πολύ συχνά αυτές οι διαταραγμένες προσωπικότητες εκτονώνονται και μέσα από βίαιες πράξεις».