Wednesday,Dec 04
Σύμφωνα με την πιο ευρέως διαδεδομένη εκδοχή, που πηγάζει από το βιβλίο «Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις» του Τάκη Νατσούλη, η φράση «Χρωστάει της Μιχαλούς» έχει τις ρίζες της στο Ναύπλιο, των χρόνων του Όθωνα.
Κατά την άποψη αυτή, μετά την Απελευθέρωση, σε κάποιο σοκάκι του Ναυπλίου βρισκόταν η ταβέρνα της Μιχαλούς. Η Μιχαλού ήταν, σύμφωνα με τον Νατσούλη, παραδόπιστη και εκμεταλλεύτρια, έκανε πίστωση στους πελάτες της ταβέρναςγια ένα ορισμένο διάστημα.
Αν όμως ο πελάτης δεν ήταν συνεπής και δεν εξοφλούσε την οφείλη του μετά την παρέλευση της προθεσμίας, η Μιχαλού τον εξεφτέλιζε κυριολεκτικά με βρισιές και όλα τα παρεπόμενα.
Ανάμεσα στους πελάτες της ταβέρνας ήταν και κάποιος ευσυνείδητος, ο οποίος όμως, αδυνατώντας να βρει χρήματα να εξοφλήσει τη Μιχαλού, γύριζε μέρα και νύχτα στους δρόμους παραμιλώντας. Και σαν κανείς ρωτούσε τους περαστικούς τι έχει αυτός ο άνθρωπος, οι άλλοι απαντούσαν «Αυτός χρωστάει της Μιχαλούς» (Νατσούλης, σελ. 99-100).
Ο Νίκος Σαραντάκος όμως, αμφισβητώντας αυτή την εκδοχή, διατείνεται ότι η φράση είναι παλαιότερη και τεκμηριώνει την άποψή τους ως εξής:
Στην κωμωδία «Κορακιστικά» του Ιακωβάκη Ρίζου Νερουλού, αναφέρεται η φράση:«Φρόνιμμα το λέσι στον τόπον μου στη Χχιο, το πως οι Γραμματισμένοι χρωστούσι της Μιχαλλούς». Δηλαδή, η έκφραση «χρωστάω της Μιχαλούς» ήταν παροιμιακή στη Χίο, τότε που γράφτηκαν τα Κορακιστικά… Πριν από το 1812!
Άρα, ακόμα κι αν υπήρχε Μιχαλού ταβερνιάρισσα στο μετεπαναστατικό Ανάπλι, σαφώς δεν είναι αυτή που έγινε αιτία να γεννηθεί η φράση «χρωστάει της Μιχαλούς», αφού, όπως είδαμε, η φράση εμφανίζεται σε κείμενο του 1812 και πολύ μακριά από την Πελοπόννησο.
Τι σημαίνει όμως η έκφραση;
Η έκφραση «Χρωστάει της Μιχαλούς» τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει σημασία. Σύμφωνα με όλα τα λεξικά σημαίνει ότι κάποιος δεν είναι στα καλά του, ότι είναι τρελός.
Ο Νίκος Σαραντάκος αναφέρει:
«Στα βουλγάρικα υπάρχει ολόιδια έκφραση! Συγκεκριμένα, η έκφραση имам да давам на Михаля (κατά λέξη «χρωστάω στον Μιχάλη»), σημαίνει ό,τι και η δικιά μας «χρωστάω της Μιχαλούς», δηλαδή δεν είμαι στα καλά μου, κάπου χάνω, μου έχει λασκάρει η βίδα. Το λεξικό όπου βρήκα τη λέξη σημειώνει ότι η βουλγαρική έκφραση προέρχεται από τα ελληνικά, χωρίς να δίνει άλλα στοιχεία.
Παρ’ όλες τις αβεβαιότητες, η πεποίθησή μου είναι ότι αρχική μορφή της έκφρασης, είτε στα ελληνικά είτε στα βουλγάρικα, ήταν η «χρωστάει στον Μιχάλη» και ότι η σημασία «Μιχάλης = ο ελαφρόμυαλος» προϋπήρχε. Και όποιος χρωστάει στον ελαφρόμυαλο, εύλογα είναι δυο φορές ελαφρόμυαλος. Όπερ έδει δείξαι, θαρρώ, και μπορούμε να ξεχάσουμε την εκδοχή της ταβερνιάρισσας από τ’ Ανάπλι».
Η λέξη προέρχεται από το θρυλικό τελευταίο βασιλιά του Πόντου, Μιθριδάτη τον Στ’ Ευπάτορα Διονύσιο (132-63 π.Χ.), που, επειδή φοβόταν μήπως τον δηλητηριάσουν, δηλητηρίαζε περιοδικά ο ίδιος τον εαυτό του με μικρές μη θανατηφόρες δόσεις δηλητηρίου.
Προσπαθώ να βρω ένα τρόπο να τον περιγράψω και είναι αδύνατο.
Παλιά, όταν ακόμα οι γυναίκες δεν είχαν αποκτήσει τα δικαιώματα που έχουν σήμερα, και για λόγους τιμής δεν τις άφηναν να κυκλοφορούν μόνες τους, όταν κάποιος _συνήθως αδελφός ή πατέρας_ από την οικογένεια υποψιαζόταν πως κάτι “πονηρό” συνέβαινε, τις κλείδωναν στο σπίτι.
Όταν αντικαθιστούμε μια χυδαία ή επώδυνη λέξη ή έκφραση με μια πιο ευγενική και κόσμια, λέμε πως έχουμε ευφημισμό.
Γεια σου, βρε μάγκα, νταλκαδιάρη και καραμπουζουκλή!
Mια παροιμία όχι και τόσο εύληπτη όσο δείχνει.
Το ρόδι, ροϊά, ρόα, ρόιδι ή ρούδι, ανάλογα με τις κατά τόπους διαλέκτους και παραλλαγές προφοράς του, ανήκει στους ποικιλοτρόπως ωφέλιμους καρπούς.
Tα σκατά ως γνωστόν είναι ασταθές φορτίο, αλλά, όσο ευμεγέθης κι αν μια δόση κοπράνων, δεν είναι δυνατόν να ανατρέψει μια βάρκα ούτε λόγω υπέρβαρου ούτε λόγω μεταφοράς φορτίου.
Καταρχάς, πρέπει να προσέξετε πως το ψηλό γράφεται με “η” και όχι με “ι”, όπως τις περισσότερες φορές συναντάται.
Στις μέρες μας η λέξη gay χρησιμοποιείται για τον ορισμό του ομοφυλόφιλου άνδρα ή της ομοφυλόφιλης γυναίκας.
Μια διδακτική ιστορία που θα αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεσαι και ενεργείς
Με την οικογένειά σου δεν έχεις και τις καλύτερες σχέσεις.
Το σκεπάρνι έχει πολλές χρήσεις. Το χρησιμοποιούν οι μαραγκοί, οι ξυλοκόποι, οι οικοδόμοι, αλλά και όσοι κάνουν διάφορες τεχνικές ή κηπευτικές εργασίες.
Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ασκληπιός, ήταν έντιμος άνθρωπος και ως γιατρός δεν ξεγελούσε τους ασθενείς του, παρότι κάποιες από τις θεραπείες του φαίνονται σήμερα πρόχειρες ή παραπέμπουν σε τσαρλατάνους θεραπευτές παλαιότερων χρόνων.